1 on 1: Michèle Martens over dansen met blinde dansers

Michèle Martens is Managing Director van dansclub Etage Tropical in Gent. Samen met een van haar dansers, de blinde Manuel, nam ze deel aan het tv-programma The Greatest Dancer. Hun preselectie werd jammer genoeg niet uitgezonden op tv, maar de voorbereidingen en opnames waren desalniettemin een hele ervaring, waarbij ze, ondanks haar al lange ervaring, veel bijleerde over het lesgeven aan en dansen met blinde personen. Wij interviewden haar daarover.

Hoe ben je op het idee gekomen om deel te nemen aan The Greatest Dancer?

We hebben in het verleden ook al meegedaan met televisieprogramma’s. Het idee was om deel te nemen met Manuel, een blinde danser uit mijn lessen. We wilden dat doen omdat dat iets is waar wij echt voor staan, waar Manuel voor staat: blinden en zienden samenbrengen om iets moois te creëren.

Manuel was de eerste danser in onze dansschool die blind is. Ik heb ook een danser, An, die slechtziend is, maar zij ziet nog wel wat. Manuel is 95% blind, wat toch nog een heel ander gegeven is. Het feit dat Manuel blind is, gaf een extra uitdaging, omdat er toch heel wat zaken bij komen kijken die een serieuze impact hebben op het dansgebeuren. Maar voor mij is het heel belangrijk dat iedereen welkom is.

Hoe verschilt je aanpak tegenover lesgeven aan zienden?

E zijn heel veel dingen waar je rekening mee moet houden. Nu, ik geef al 15 jaar dansles, vooral in Cubaanse salsa, en in die jaren heb ik heel veel technieken vereenvoudigd in uitleg. Ik hanteer een heel ‘Vlaamse’ methode van lesgeven, waarbij ik veel uitleg geef. Dat verschilt wel met de ‘typische dansles’ in Cubaanse salsa, waarbij men veel meer laat improviseren. Ik vind dat ook wel belangrijk om te leren, maar niet in een eerste jaar.

Door die aanpak is Manuel kunnen starten in onze gewone lessen 3,5 jaar geleden, als enige blinde tussen ongeveer 40 ziende dansers. Met corona heeft hij dan gevraagd om privélessen te krijgen. Door dat 1 op 1 werken zijn we samen beginnen zoeken wat we nog meer kunnen doen voor dans voor blinden. En dat is dan steeds verder geëvolueerd. Nu ben ik daar toch wel 20u per week mee bezig: dansles geven aan blinden, methodes uitwerken, nieuwe tools uittesten en evalueren (zie www.danceorientation.eu),  enzovoort.

Hoe was het om deel te nemen aan The Greatest Dancer?

We hebben de gewone selectieprocedure gevolgd zoals iedereen, dus eerst een video ingestuurd. Dat vind ik ook wel belangrijk, dat we op dezelfde manier beoordeeld worden als anderen. Voor ons is het vooral belangrijk dat we een visibiliteit geven aan dansen voor blinden. Dat mensen die blind zijn dat kunnen doen.

Wat vooral voor ons heel uitdagend was, was het verschil tussen sociaal dansen, wat we in de lessen doen, en een choreografie dansen zoals in het programma. Als je gewoon bent om sociaal te dansen en je gaat dan een vaste choreo leren, dan is dat voor elke danser een nieuwe ervaring. Maar voor Manuel kwamen daar dan nog extra zaken bij kijken. Bijvoorbeeld: als je blind bent, is je oriëntatie niet hetzelfde als bij een ziende. 90° draaien is niet altijd 90°, dat is al eens 110° of 75°. Dus dat was voor ons wel heel uitdagend om te doen. Een ander voorbeeld: als we naast elkaar dansen en hij moet zijn hoofd draaien van links naar rechts, om bv. “naar mij te kijken” of “weg van mij te kijken”, dat hebben we echt op de beat moeten leren, want hij ziet dat niet. Dat lijken kleine dingen, maar daar moet je wel rekening mee houden. Dat zijn zaken waar we ook heel veel uit geleerd hebben.

Wat vond je het leukste aan je deelname aan het programma?

Ik zit al wel langer in het wereldje, dus ik ben niet meer zo snel onder de indruk van de showbizz, dus voor mij was het vooral de partnerconnectie, die ervaring van dat met hem te kunnen beleven. Dat gevoel van: wij hebben dat afgeleverd zonder fouten en we hebben iets gedaan waarvan we hopen dat mensen er iets uit kunnen halen. Manuel zelf is iemand die graag in de spotlights staat, dus hij heeft wel een bepaalde zin, zoals elke danser, denk ik, om gezien te worden. Voor hem was het natuurlijk ook allemaal nieuw. En hij vond dat wel fijn.

Zou je opnieuw deelnemen aan het programma?

Ik kan daar nu nog niet echt over oordelen. Ik zou eerst nog willen zien waar het naartoe gaat. We hebben nu deelgenomen en we hebben – zeker Manuel – heel veel verlofdagen opgeofferd om te kunnen trainen. We hebben er heel veel moeite voor gedaan. En het belangrijkste wat ik eruit gehaald heb, denk ik, is de kennis vergaren van hoe we verder kunnen op vlak van dans voor blinden. Om het, los van tv, in de praktijk, meer tot bij mensen te brengen. Natuurlijk is zo’n programma heel belangrijk om een statement te maken. Je kunt zo veel goede intenties hebben, als je geen platform hebt, kun je niet vooruit met je doelstellingen. Dus op dat vlak is The Greatest Dancer natuurlijk een heel groot platform.

Wat zou je aanraden aan andere dansers die willen deelnemen?

Go for it. Als je een passie hebt: doen. Je zult misschien eens vallen, maar dan weer opstaan en opnieuw doen. Als je een danser bent, is dat voor het leven. Dan dans je gewoon, of het nu is voor volle zalen of voor lege zalen, dan moet je gewoon dansen. Volg je gevoel, volg je guts en doe gewoon je ding.

Naar blinden toe, zou ik misschien nog zeggen: durf die drempel over te gaan, durf vertrouwen te hebben in de ziende wereld. Blinden worden vaak ontgoocheld door de ziende wereld, maar weet: vroeg of laat komt er wel iets boven waarvan je zegt: kijk, het was toch de moeite waard.